اساتید تنبور
دیگر اساتید تنبور
استاد طاهر یارویسی
در سال 9131 در گهواره گوران به دنیا آمد. و از سنین کودکی به فراگیری مقامهای تنبور نزد استاد چنگیز فرمانی نوازنده و سازنده تنبور که نخستین استادش بود پرداخت. سپس به تکمیل هنر خود نزد استاد سید ولی حسینی پرداخت و از این استاد بهره های فراوانی برد. طاهر یارویسی علاوه بر تنبور در خواندن مقاهای تنبور نیز شهرت داشته و از او به عنوان یکی از برجسته ترین خوانندگان مقامات تنبور ذکر می شود. وی در چندین جشنواره داخلی و خارجی به اجرای برنامه پرداخته است
کیخسرو پورناظری
در سال 1323 در کرمانشاه متولد شد. پدرش، پرویز پورناظری، معروف به حاجی خان از شاگردان کلنل علینقی وزیری درویش خان و مادرش، پورانداخت سرحددار، موسس نخستین دبیرستان ملی دختران و اولین زن دیپلمه در کرمانشاه بود. کیخسرو از کودکی موسیقی را با ساز تار شروع کرد و نزد پدر کتاب‌های هنرستان موسیقی، آثار وزیری و ردیف موسیقی سنتی ایران را فرا گرفت. شعر و ادبیات کهن فارسی را از مادر آموخت و محضر بزرگانی چون کیوان سمیعی و بهزاد کرمانشاهی را درک نمود. وی در رشته مهندسی راه و ساختمان به تحصیل پرداخت و در سال سوم آن را رها کرد، چرا که آن را با حال و هوای خود هماهنگ ندید. پس از آن وارد رشته موسیقی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد. وی بعدها با حضور در محضر استاد دادبه، به مدت 12 سال تاریخ و فرهنگ ایران باستان را نزدش آموخت. پورناظری درسال 1351 به عنوان کارشناس موسیقی در وزارت فرهنگ و هنر وقت به گردآوری و بازسازی نغمه‌های موسیقی کردی و سنتی پرداخت و سرپرستی ارکستر کردی و سنتی را تا سال 1357 به عهده داشت. در سال 1359 گروه تنبور شمس را بنیان نهاد که این کار، راهی نوین را برای نگاه به گروه نوازی موسیقی تنبور پیش اهل موسیقی نهاد. از این منظر کاری را که کیخسرو پورناظری با ساز تنبور کرد می‌توان بعدها با تجربه گروه کامکارها در شهری کردن موسیقی کردی مقایسه نمود. شناخت پورناظری از از ساز تنبور و آشنایی عمیق‌اش با موسیقی نواحی منطقه کرمانشاه و علاوه بر آن استفاده ظریف و متناسب از ساز دف در ساختار گروه فضایی را فراهم آورد تا نگاه به گروه نوازی تنبور صورت و صبغه‌ای متفاوت پیدا کندو بعدها گروههای دیگری هم به تاسی از کار وی در این زمینه شکل بگیرد. حاصل این گروه آلبوم«صدای سخن عشق»با صدای شهرام ناظری بود. بعدها پورناظری آثاری چون «حیرانی» ،«مهتاب رو» را با ناظری کار کرد و البته در این میان برخی از آثار همانند تصنیف مردان خدا را هم با جلاالدین محمدیان به صحنه برد. پورناظری در سال‌های میانی دهه 70 به اتقاق فرزندانش، تهمورس و سهراب تحولی جدی‌تر در گروه شمس را کلید زد که حاصل آن اجرای بیش از 300 کنسرت در داخل و خارج از ایران بود. هم اکنون دو فرزند پورناظری خود به چهره‌هایی شناخته شده در موسیقی ایران تبدیل شده‌اند و علاوه بر زدن ساز در گروه در آهنگسازی و دانش‌های دیگر موسیقایی نیز دستی چیره دارند. این گروه آثاری چون «مستان سلامت می‌کنند» با صدای بیژن کامکار، و پنهان چودل با صدای حمید رضا نوربخش را هم انتشار عمومی داده است.
گل نظر عزیزی :
نوازندگی تنبور را درکودکی از پدرش استاد خسرو آموخت وبتدریج دراثر تلاش وکاوش مدام درفراگیری این ساز به سبکی مشخص و منحصر به فرد دست یافت شیوه تنبور نوازی گل نظر تا ثیر عمیق در شنونده باقی می گذارد وی فعالیت هنری خود را از سال 1358 آغاز کرده ودر گروه تنبورشمس از سال 1359 تاکنون فعالیت داشته گل نظر عزیزی به همراه گروه تنبورنوازا ن برنامه زیا دی را در جبهه های حق علیه باطل اجرا کرده وی علاوه بر تنبور سه تار نیز می نوازد که بسیار شورانگیز و دل نواز است ودر ساختن سازهای مذکور مهارت کا فی دارد و کیخسرو پورناظری معلم سه تار وی بوده است و به همراه گروه شمس برنامه های زیادی را اجرا نمو ده ، استاد نظری بیشتر از 15 است که در کشور امریکا اقامت کرده و هیچ گونه فعالیت هنری و آثاری عرضه نکرده است .
درویش امِیر حیاتی :
نخستین تنبورنوازی است که توانست اشعار فارسی را بر روی قطعات ساز تنبور استفاده کند از 12 سالگی نزد پدر خود علیقلی حیاتی ساز زدن را آموخت. او نزد سید نصرت الدین جیحون آبادی مقام های باستانی و حقانی تنبور را فراگرفت. حیاتی که در سال 1300 در صحنه کرمانشاهان دیده به جهان گشود از اوایل دهه 30 به تهران آمد و ساکن پایتخت شد. او در سال 39 به رادیو رفت و با تنبورش آهنگ ماندگار «علی گویم علی جویم» را خواند و نواخت. شیوه نواختن تنبور حیاتی منحصر به فرد و آمیزه ای از عشق و شعور و جنون همراه بود. بی شک بسیاری از نوازندگان برجسته تنبور کشور در نیم قرن گذشته از شیوه نوازندگی حیاتی بهره جستند. شیوه سحرانگیز زنده یاد حیاتی در «مضراب کاری» باعث تفاوت او با سایر اساتید بنام تنبور بوده است. حیاتی ساز خود را «نداالحق» می نامید. از آثار به جا مانده از این نوازنده مقام های باستانی تنبور با نظارت مرحوم سید خلیل عالی نژاد است که توسط نشر ماهور منتشر شده است برگرفته از وبلاگ تنبور شمس
سید لطف اله شاه ابراهیمی
متولد 1320 در صحنه و فرزند سید لطف اله شاه ابراهیمی (نوازنده بزرگ تنبور) است . وی نواختن تنبور و آشنایی با مقام های باستانی و مذهبی را ابتدا نزد پدر آغاز کرد و سپس در خدمت تنبور نوازانی چون درویش سعدی ، سید هادی اجاق ، سید آقا عزیز زنوری و سید روخنافی به تکمیل اندوخته های خود پرداخت . او جز آن که شیوه های استادان گذشته تنبور را دریافته و روایت گر صدیق مقام های باستانی و حقانی تنبور است ، بر بستر ذوق و قدرت آفرینش گری فردی نیز توانسته است این مقام ها را با جلوه ای دیگر اجرا نماید و به شاگردان خود انتقال دهد . علاوه بر این ، انضباط و دقت وی در درک و انتقال مقامه های تنبور باعث شده تا اجراهای او از تشخص و فردیت قابل ملاحظه ای برخوردار باشد . شاه ابراهیمی از معدود استادان تنبور است که از سالها پیش به تربیت منظم شاگردان همت گماشته و بسیاری از تنبورنوازان معاصر از شاگردان او محسوب می شوند . شاه ابراهیمی برای نخستین بار در سال 1353 گروه تنبور نوازان را _ متشکل از شاگردان خویش _ تشکیل داد . این گروه به همراه او در سال 1354 نخستین برنامه گروه نوازی تنبور را در تالار رودکی اجرا کردند . پس از آن برخی از اعضای این گروه ، خود به تشکیل گروههای دیگری همت گماشتند که گروه تنبور نوازان شمس به سرپرستی کیخسرو پورناظری و گروه تنبور نوازان باباطاهر به سرپرستی سید خلیل عالی نژاد در این زمره اند . شیوه ی نوازندگی ، ظرافت های اجرایی و صدادهی تنبور شاه ابراهیمی از ویژگی های ممتازی برخوردار بوده و همین ویژگی هاست که او را در زمره ی استادان صاحب سبک و یکی از بزرگترین تنبور نوازان معاصر قرار داده است . سید امراله شاه ابراهیمی ، علاوه بر تسلط بر مقام های باستانی و حقانی تنبور ، به ردیف دستگاهی موسیقی ایران نیز مسلط است . او ردیف و نواختن تار و سه تار را از سیذ احمد اعتضادی_از شاگردان بر جسته ی غلامحسین درویش_فرا گرفته است
مظفر برنجی:
با تنبور میخواند، با تنبور نفس میکشد و با تنبور میخوابد. 20 سال قبل، نزد استاد گلنظر عزیزی رفت و در حالی که 11 سال بیش نداشت، مقدمات تنبور را نزد وی آموخت.
سید منصور یاری هم مقامات تنبور را به وی آموخت. بعد از آن بود که پا به گروه مولوی گذاشت و با صدای استاد مرحوم شریفیان نواخت. سرپرستی گروه تنبور نوازان بنیاد شهید کرمانشاه در سال‌های 69 و 70، بنیانگزاری گروه تنبورنوازان عشاق در سال 71، عضویت در گروه مردان خدا به سرپرستی سید جلال محمدیان از فعالیتها و شاید افتخارات وی به شمار آید. سال 75 به دعوت شیوخ عرب، به امارات رفت و از آن پس پای وی به خارج از مرزها باز شد. با سفر به سوئیس و خصوصاً مسافرت آخر وی به ایتالیا، صدای تنبورش را به گوش اروپاییها رساند و با آنها از فرهنگ کهن و غم عمیق مردمش سخن گفت.
علیرضا فیض بشی پور,
در بهمن ماه 1344 در شهر کرمانشاه بدنیا آمد. از کودکی نواختن تنبور را نزد پدرش, غلامحسین فیض بشی پور یکی از محققان و دل آگاهان آن دیار آغاز کرد و بدنبال عشقی که به کشف اسرار این ساز داشت به مکاتب دیگر استادان بزرگ راه یافت, از جمله : سید ولی حسینی , سید قاسم افضلی , سید محمود علوی , سید محمد احمدی , سید امراله شاه ابراهیمی , طاهر یار ویسی و درویش عابدین خادمی ( با بهره گیری از آثار بجا مانده). وی در این دوران به یاد گیری و جمع آوری مقام ها و نغمات کهن این ساز کوشید. در سال 1367 , تار و سه تار نواخت و از سال 1370 تا 1374 دوره کارشناسی موسیقی دانشکده هنر های زیبای دانشگاه تهران را با ساز تخصصی تار گذراند.
سید آرش شهریاری
متولد 1353 ، سنندج از سادات شاه ابراهیمی .
از پنج سالگی نواختن تنبور را نزد پدر آغاز کرد و بعدا از محضر استادانی چون سید قاسم افضلی ،سید امرلله شاه ابراهیمی فیض برد. توفیق خدمت در محضر بابا غلام همت آبادی باعث شد تا علاوه بر رسیدن به درجات بالای نوازندگی تنبور، پله های معرفت و کمال را نیز طی کند.
سید آرش ردیف تار را نزد استاد محمد رضا لطفی آموخت ومدتی نیز به همراه رامبد صدیف بر روی ردیف آوازی مطالعه کرد.وی در سال 1378 گروه روحتاف را تاسیس کرد و کنسرتهای متعددی را در ایران و اروپا بصورت تکنوازی و گروه نوازی به اجرا گذاشت.
مرثیه آفتاب که در سال1383 منتشر شد اثری به حق گرانبها در اجرای مقامهای تنبور است که در مرثیه سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) توسط سید آرش اجرا شده است.
آشنایی با سبک اکثر اساتید، قدرت اجرای نعل به نعل آثار اساتید قدیمی ، رسیدن به سبک منحصر به فرد شخصی ،صداقت و وسواس در اجرای دقیق مقامها و بداهه نوازیهای کم نظیر از ویژگیهای سید آرش شهریاری است.
ایشان در حال حاضر به یادگیری ردیف عالی (آقا حسینقلی) نزد استاد داریوش طلایی مشغول هستند و اجراهایی نیز به همراه ایشان داشته اند.
کلمات کلیدی :
